شرح وظایف آموزشی و درمانی کارورزان پزشکی تعیین شد

به گزارش خبرنگار مهر، آئین نامه شرح وظایف کارورزان دوره دکتری عمومی پزشکی از سوی شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به دانشگاه های علوم پزشکی ابلاغ شد. این آئین نامه برای اجرا در سال تحصیلی ۱۴۰۳- ۱۴۰۲ ابلاغ شده و کلیه آئین نامه و دستورالعمل های مغایر با آن از تاریخ ابلاغ ملغی است.

این آئین نامه وظایف کارورزان، اساتید و سایر عناصر موثر در گروه پزشکی را مشخص کرده است.

لزوم کسب مهارت های ۷ گانه پزشکی

در واقع این آئین نامه به موجب بندهای ۱ تا ۷ سند توانمندی های دانش آموختگان دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب شصت و دومین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی شامل ضرورت کسب ۱) مهارت های بالینی ۲) مهارت های برقراری ارتباط ۳) مراقبت بیمار، تشخیص، درمان و بازتوانی، تواما با مراقبت از خود (self-care) ۴) ارتقاء سلامت و پیشگیری و نقش پزشک در نظام سلامت ۵) رشد فردی و فراگیری مستمر ۶) تعهد حرفه ای، اخلاق و حقوق پزشکی ۷) مهارت های تصمیم گیری، استدلال و حل مساله و مطابق بند ۴ (مرحله چهارم - کارورزی) شامل کلیات، مشخصات و سرفصل های درس های آموزش های بالینی برنامه درسی ملی دوره دکتری پزشکی عمومی مصوب شصت و هفتمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی و هشتمین نشست شورای آموزش پزشکی عمومی در جهت کسب صلاحیت های بالینی و حرفه ای مورد انتظار از دانش آموختگان دوره دکتری عمومی پزشکی ابلاغ شده است.

دوره آموزش پزشکی در مقطع دکتری عمومی مطابق برنامه آموزشی دانشگاه و بر اساس برنامه درسی ملی دارای چهار مرحله اصلی علوم پایه پزشکی، مقدمات بالینی، کارآموزی و کارورزی است.

منظور از کارورز (اینترن) دانشجوی مرحله چهارم (پایانی) دوره دکتری عمومی پزشکی است که آموزش های نظری و بخش های عملی کارآموزی را به پایان رسانده و در عرصه های آموزشی محیط واقعی با به کاربردن آموخته های قبلی، تحت نظارت اعضای هیات علمی برای کسب تسلط در مهارت های بالینی حرفه ای منتهی به اخذ مدرک دکتری عمومی پزشکی فعالیت می کند.

در این آئین نامه در مواد متعدد الف) مسئولیت ها و الزامات قانونی در حیطه کارورزی دوره دکتری عمومی پزشکی. ب) تعهدات قانونی و اخلاقی کارورزان پزشکی عمومی. ج) وظایف کارورز در حوزه مراقبت از بیمار و مدارک پزشکی. د) وظایف کارورز در اقدامات تشخیصی - درمانی. هـ) وظایف کارورز در حوزه امور آموزشی. و) انجام وظایف کارورز در شرایط ضروری حضور در بیمارستان تشریح شده است.

در بخش «مسئولیت ها و الزامات قانونی در حیطه کارورزی دوره دکتری عمومی پزشکی» می توان به مسئولیت فعالیت بالینی کارورزان اشاره کرد.

بر اساس این آئین نامه مسئولیت فعالیت بالینی کارورزان در هر گروه یا بخش در مورد هر بیمار با پزشک معالج آن بیمار و دستیار ارشد و در ساعات کشیک، با پزشک معالج و یا عضو هیات علمی در دسترس/ آنکال (On call) و یا دستیار ارشد کشیک بخش یا بیمارستان با نظارت مدیر گروه مربوطه است.

پزشک معالج و دستیار ارشد کشیک باید طبق ضوابط و مقررات آموزشی و شرح وظایف مندرج در آئین نامه از کارورز درخواست داشته باشند.

تشخیص موارد اورژانس در چهارچوب این آئین نامه برعهده پزشک معالج و دستیار ارشد است.

مسئولیت ارائه آموزش و نظارت مستقیم بر فعالیت کارورزان در طول کشیک با عضو هیات علمی مقیم یا دستیار ارشد کشیک است.

همچنین کارورزان باید «تعهدات قانونی و اخلاقی کارورزان پزشکی عمومی» که در این آئین نامه به آن اشاره شده است را رعایت کنند. از جمله این تعهدات می توان به ۱) حفظ و رعایت شئون شرعی و اخلاق حرفه ای پزشکی در کلیه ساعت حضور در بیمارستان، ۲) رعایت مقررات داخلی گروه یا بخش، بیمارستان، دانشکده و دانشگاه که نباید مغایر با آئین نامه باشد، ۳) رعایت مفاد آئین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی و مقررات ابلاغ شده مرتبط از وزارت بهداشت اشاره کرد.

کارورزان پزشکی ضمن رعایت دستورالعمل های محافظتی برای ایمنی و مراقبت از سلامتی بیماران، خود و همکاران، باید نسبت به رعایت پوشش متناسب با حرفه مقدس پزشکی نیز متعهد باشند.

در این آئین نامه مجموعه ای از وظایف کارورز در حوزه مراقبت از بیمار و مدارک پزشکی و اقدامات تشخیصی - درمانی تشریح شده است.

همچنین از جمله وظایف کارورز در حوزه امور آموزشی می توان به حضور فعال و منظم کارورز در ویزیت و راند آموزشی، حضور در درمانگاه طبق برنامه تعیین شده، شرکت در راندهای تحویلی، شرکت منظم و فعال در تمام جلسات آموزشی، معرفی بیمار در گزارش صبحگاهی یا سایر کنفرانس ها، ارائه کنفرانس های علمی طبق برنامه اشاره کرد.

به طور کلی اولویت با جلسات و همایش های آموزشی است مگر در مواردی که با نظر پزشک یا دستیار مستقیم وجود خطر جانی برای بیمار، که لازم است انجام امور تشخیصی - درمانی در اولویت قرار گیرد.

مشخص شدن تعداد کشیک ها و نحوه رسیدگی به تخلف واگذاری غیرقانونی کشیک

یکی از مهمترین دغدغه های کارورزان پزشکی در سال های اخیر شرایط کاری سنگین در بیمارستان ها بوده است که با توجه به این آئین نامه، زمان حضور در بیمارستان در تمامی شرایط مشخص شده است.

بر اساس این آئین نامه، زمان حضور در بیمارستان در اوقات عادی طبق برنامه تعیین شده از سوی مسئول آموزش کارورزان، مدیر گروه، یا ریاست بخش یا دانشکده خواهد بود. مسئول آموزش کارورزان هر بخش موظف است برای کلیه ساعات حضور آنان در بخش ها، برنامه آموزشی مدون تهیه و در آغاز دوره اعلام کند. لازم است برنامه آموزشی بخش و کشیک با زمان سرویس دهی خوابگاه ها هماهنگ شود.

بر اساس آئین نامه شرح وظایف کارورزان دوره دکتری عمومی پزشکی حداکثر کشیک برای همه بخش ها ۱۰ شب در هر ماه است.

تبصره: در برنامه چرخش گروه آموزشی طب اورژانس، حداقل ۱۲ و حداکثر ۱۶ کشیک ۱۲ ساعته در ماه به نسبت مساوی بین روز و شب تقسیم می شود.

تبصره: پس از شب آخر کشیک اورژانس، کارورز از حضور روز اول بخش بعدی معاف است یا لازم است در برنامه ریزی کشیک ها از حضور کارورز در شب آخر بخش اورژانس خودداری شود.

تنظیم برنامه چرخش کارورزان در بخش ها به عهده معاونت آموزشی دانشکده یا مسئول آموزش کارورزان است. برنامه فعالیت و کشیک ها در بخش به عهده رئیس و معاون آموزشی بخش مربوطه است.

جابجایی در برنامه کشیک ممکن نیست، مگر با اطلاع قبلی (حداقل ۲۴ ساعت قبل) و یا در موارد اضطراری، به شرط تعیین جانشین و با امضای نماینده گروه کارورزان در بخش و موافقت پزشک یا دستیار مسئول آموزش کارورزان است.

تبصره: جابجایی کشیک نباید منجر به کاهش یا افزایش تعداد کشیک های افراد از میزان کشیک های مندرج در برنامه کشیک ها شود.

تبصره: هرگونه واگذاری غیرقانونی کشیک یک تخلف آشکار آموزشی است و در صورت مشاهده وفق مقررات انضباطی با متخلفین برخورد خواهد شد.

در صورت بروز موارد اضطراری، ترک کشیک منوط و مقید به اجازه از پزشک یا دستیار ارشد کشیک است.

خروج از بیمارستان در اوقات عادی با استفاده از مرخصی ساعتی و با موافقت پزشک یا دستیار مستقیم و پزشک یا دستیار مسئول آموزش کارورزان مقدور است.

طول مدت کارورزی ۱۸ ماه بوده و مرخصی کارورزان در طول این دوره حداکثر ۳۰ روز است.

کارورزان در هر بخش یک ماهه می توانند حداکثر دو روز کاری مرخصی با نظر استاد و مسئول مربوطه استفاده کنند. تبصره: در بخش های ۲ یا ۳ ماهه استفاده مرخصی پیوسته بیش از دو روز با نظر موافق مسئولین مربوطه و معاون آموزشی بخش بلامانع است.

کارورزی پزشکی اجتماعی باید مطابق آخرین برنامه دوره یک ماهه کارورزی پزشکی اجتماعی و خانواده مصوب در برنامه درسی ملی ابلاغی اجرا شود و بر اهمیت این دوره تاکید شود. تبصره: جهت تربیت پزشک خانواده برنامه دوره کارورزان دوره دکتری عمومی پزشکی در عرصه خدمات جامع سلامت ۳ ماه است، دو ماه آن به عنوان بخش اختیاری جایگزین می شود.

در این آئین نامه به موضوع رسیدگی به تخلفات کارورزان از شرح وظایف اعلامی هم اشاره شده است.

بر اساس این آئین نامه، موارد تخلف کارورزان از شرح وظایف اعلامی و یا هر گونه اهمال در انجام وظایف، حسب مورد به ترتیب در شورای آموزشی بخش، گروه یا معاونت آموزشی بیمارستان یا دانشکده مطرح و تصمیمات لازم گرفته خواهد شد.

چنانچه مسائل مطروحه در هر کدام از مراجع رسیدگی کننده اولیه به نتیجه قطعی نرسد یا مورد اعتراض کارورز باشد، مورد به مرجع بالاتر جهت اتخاذ تصمیم مقتضی ارجاع خواهد شد. مرجع نهایی تصمیم گیری شورای آموزشی دانشکده خواهد بود.

تبصره ۱: وظایف مهارتی درمانی در این آئین نامه از وظایف موظفی کسب مهارت های بالینی کارورزی است و جهت اخذ نمره بخش مربوطه ضروری است. عدم انجام موارد یاد شده تا سقف معین منجر به اخذ نمره منفی می شود و چنانچه تخلف و کوتاهی در انجام وظایف فراتر از حدی مشخص شود، نیاز به جبران آن وظایف طبق نظر رئیس بخش یا مدیر گروه است.

تبصره ۲: در صورت اعلام گزارش مبنی بر کوتاهی و قصور کارورز در انجام وظایف مراقبت از بیمار در داخل مرکز آموزشی درمانی و یا حین انتقال بیمار، موضوع ابتدا در بخش و سپس در گروه مربوطه مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت تایید گزارش، جهت بررسی به شورای آموزشی دانشکده ارسال می شود.

چنانچه شورای آموزشی دانشکده کوتاهی و قصور کارورز در انجام وظایف را تایید کند، موضوع توسط ریاست دانشکده جهت بررسی و صدور رای به کمیته انضباطی دانشجویان ارسال می شود.

متن کامل آئین نامه شرح وظایف کارورزان دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی در اینجا قابل مشاهده است.